Bevolkingsonderzoeken worden uitgevoerd om preventieve (levensbedreigende) ziekten vroegtijdig op te sporen. Ook wanneer u geen klachten of problemen ondervindt zal u onderzocht worden. Deelnemen aan een bevolkingsonderzoek is in de regel op vrijwillige basis. Wel wordt geadviseerd om hier altijd aan mee te doen, omdat dit verstandig en zinvol is. Met het invoeren of uitvoeren van bevolkingsonderzoeken wordt gezondheidswinst behaald. Een ander woord voor bevolkingsonderzoek is ‘screening. Helaas is het niet bij alle levensbedreigende ziekten of aandoeningen mogelijk om een bevolkingsonderzoek te doen, omdat hier geen directe gezondheidswinst is te boeken bij het vroegtijdig opsporen van de aandoening. Gezondheidswinst is vaak te behalen wanneer er direct aan te wijzen risicogroepen zijn.
In Nederland zijn al diverse bevolkingsonderzoeken voor diverse groepen mensen. U kunt hierbij denken aan het landelijk borstkanker onderzoek, het uitstrijkje voor vrouwen vanaf 30 jaar om mogelijke baarmoederhalskanker op te sporen. Vanaf begin 2014 voert de overheid voor de risicogroep darmkanker (55 en 75 jaar) ook een landelijk bevolkingsonderzoek in.
Doordat darmkanker zeer goed in een vroegtijdig op te sporen is, zal er een grote gezondheidswinst geboekt worden door het invoeren van het landelijk bevolkingsonderzoek. Door deze preventieve screening kan darmkanker zelfs voorkomen worden. Darmkanker ontstaat uit poliepen die relatief makkelijk te verwijderen zijn, mits ze op tijd ontdekt worden.
Het opsporen van deze poliepen is zeer belangrijk omdat ze meestal geen klachten geven. In veel gevallen worden ze pas ontdekt op het moment dat de kanker al is ontstaan.